BOEKENTIP: Over leiderschap. 19 inzichten - Koen Marichal & Jesse Segers

In onze reeks boekentips van schoolleiders, doorlopen we een opmerkelijke reeks met boekentips van de belezen schoolleiders van het ZAVO beleidsteam. Vandaag de boekentip van schoolleider Dominique Bruyninckx en David Monsecour die beiden hetzelfde boek kozen.

Het boek Over leiderschap. 19 inzichten geeft - zoals de titel al aangeeft -  verschillende inzichten waarmee je als leidinggevende aan de slag kan. Het raakt een breed spectrum van facetten van leiderschap aan en geeft je de vrijheid te kiezen waarmee je aan de slag gaat. 

Met verhalen van verschillende gerespecteerde leiders is het boek heel bevattelijk en toegankelijk. Naast stof om te reflecteren, geven sommige inzichten/hoofdstukken een geruststellend gevoel en ook bevestiging. Of zoals ze in het boek zelf aangeven: "De veelheid aan inzichten nodigt uit tot mildheid." "Er is geen absolute waarheid of eenduidige waarheid over leiderschap.”

Wat het boek voor mij persoonlijk helder heeft gekregen, is wat luisteren, actief luisteren, wil zeggen en wat het doet met een andere persoon. Luisteren is respectvol en creëert nabijheid. Uiteindelijk willen alle mensen erkend en gezien worden. Leiden kan niet zonder vertrouwen en vertrouwen kan niet zonder nabijheid en betrokkenheid. Na het luisteren wil men oplossingen. Hoe geraken we hieruit? In de oplossing moet echter wel een lijn zitten, de lijn van de visie. Want een oplossing zal deel uitmaken van een groter geheel. Na alles overwogen te hebben en geluisterd te hebben, moet je beslissen. Dit vraagt moed. Dit brengt me vaker terug naar inzicht 11 uit het boek ‘Over ethiek en wijsheid’. In dit deel laat ik me inspireren over hoe ik bewust om kan gaan met morele afwegingen bij beslissingen.

Tot slot deel ik graag een inspirerende zin met veel betekenis, wijsheid en kracht: “Leiderschap op alle niveaus en in alle delen van de samenleving kan niet meer zonder luisteren, dialoog, empathie en verantwoordelijkheid.”
  – Herman Van Rompuy in het woord vooraf -

Collega Monsecour ervaart het boek als volgt …

Ze staan volgens de auteurs niet in de juiste volgorde, behalve nummer 1 en 19. Negentien is daarin een leuke: leiderschap leer je niet door een boek te lezen of een cursus te volgen. Grappig na zoveel pagina’s over dit thema, maar tegelijkertijd de waarheid: de auteurs definiëren het hier als ‘permanent in ontwikkeling zijn’. 

Nummer 1 op zijn juiste plaats vind ik wel een fijne: empathie en aandacht voor de mens(elijke relatie) vind ik persoonlijk heel belangrijk. Daar ligt kwetsbaarheid in, maar ook de basis van een sterke en eerlijke samenwerking. Empathie tonen haalt vaak de angel uit een schijnbaar moeilijk gesprek: dat is zo bij leerlingen, ouders en collega’s. Dat wil niet zeggen dat iedereen zijn zin krijgt, maar creëert wel een veilige ruimte. Het heeft -ook volgens collega’s- mij al heel wat krediet bij de collega’s bezorgd.

Ik zie nummer 1 wel in combinatie met manieren waarop ik dingen probeer aan te pakken: ik lanceer vaak en graag een ideetje naar de toekomst toe (weliswaar bij voorkeur vertrekkend vanuit inhoudelijk onderlegd zijn) in een ongedwongen gesprek in de leraarskamer of aan het koffieapparaat (‘zacht beïnvloeden’). Zo capteer ik onmiddellijk de eerste reactie van die collega en weet ik ook bijna zeker dat er onder collega’s nog over gepraat wordt. Feedback komt er altijd, hetzij via het officieuze kanaal, dan wel dat er iemand op mij afstapt en dit punt opneemt. De beslissing die ik vanuit mijn rol dan neem (eventueel ook voorafgegaan door een ‘officieel inputmoment voor de collega’s), komt dan ook niet als een verrassing. Zo tracht ik van meet af aan de betrokkenheid en gedragenheid te verhogen. Hierbij komt ook de verantwoordelijkheid en expertise van de collega’s in beeld: ik vertrouw dit nu aan jullie toe (‘het plan is goed genoeg, maar laat ruimte voor improvisatie’), maar zal jullie blijven steunen en als het niet werkt, sturen we bij.

Waarom dit boek aan te bevelen is? Deze 19 inzichten lezen vlot, zijn doorspekt van voorbeelden en bieden een goede spiegel. De lectuur van dit boek draagt bij tot ‘permanent in ontwikkeling zijn’ dat de auteurs aanhalen: Herken ik deze zaken in mezelf of niet? – dat is de vraag die ik me constant stelde tijdens het lezen van de inzichten. Willens nillens zet dit boek dus aan tot zelfreflectie.